Όταν η κυβέρνηση βαπτίζει την αποτυχία ως επιτυχία

Λίγο μετά από την εκπόνηση του «πρώτου μνημονίου» σε σειρά από συνεντεύξεις μου (όπως στις 9.5.2010 στην εφημερίδα «Free Sunday"), ανέφερα το γεγονός ότι ο «ο Πρόεδρος της Γερμανίας, ο οποίος διετέλεσε πρόεδρος του ΔΝΤ, δήλωσε ότι για να μηδενίσει από του χρόνου η Γερμανία τα ελλείμματά της -φέτος είναι 3,6% και θα πάει στο 5,4% - θα χρειαστεί 20 χρόνια».

Αναρωτιέμαι -έγραφα τότε- «πώς φαντάζεται το οικονομικό επιτελείο ότι μία χώρα ανοργάνωτη, με θεσμούς που
γνωρίζουμε και όντας σε βαθιά ύφεση, θα κατεβάσει το έλλειμμα κατά 12% σε μια τριετία. Αυτά δε γίνονται και οι ξένοι το ξέρουν ότι δε γίνονται». Κατέκρινα, λοιπόν, την κυβέρνηση, για την κακή της διαπραγμάτευση. Διότι κανονικά όφειλε να ζητήσει ένα χρονοδιάγραμμα 8 ετών προκειμένου να υπάρξει ένα «λογικό» χρονικό διάστημα μείωσης των ελλειμμάτων. Διαφορετικά, εκτιμούσα, η κυβέρνηση θα αναγκαστεί σχετικά σύντομα θα αναγκαζόταν να ζητήσει «επιμήκυνση». 

Κάτι τέτοιο θα σήμαινε νέα διαπραγμάτευση και νέες δεσμεύσεις καθώς και καινούργια μέτρα αυταρχισμού και λιτότητας. Τότε είχα κατηγορηθεί ποικιλότροπα από τα διάφορα παπαγαλάκια.

Δεν τέλειωσε το 2010 και ήδη η χώρα επιδιώκει την επιμήκυνση του χρονοδιαγράμματος για τον περιορισμό του δημοσιονομικού ελλείμματος. Δηλαδή επιζητεί αυτό που έπρεπε να είχε κάνει εξ' αρχής και με όρους που τότε θα ήταν κατά πολύ καλύτεροι των ........σημερινών. Είναι φανερό, λοιπόν, ότι εάν η κυβέρνηση είχε κάνει ορθή διαπραγμάτευση έστω και ως προς το χρονοδιάγραμμα δεν θα ήταν υποχρεωμένη να διαπραγματευτεί εκ νέου τους όρους και με χειρότερους όρους, υπό τις απειλές και τις νέες απαιτήσεις της Γερμανίας..

Η επιδίωξη επιμήκυνση του χρόνου περιορισμού του ελλείμματος, έκανε φανερό ότι η Ελλάδα αδυνατεί να ανταπεξέλθει στο αρχικό χρονοδιάγραμμα που είχε ανοήτως συμφωνήσει. Η κυβέρνηση παρόλα αυτά, καμώνεται ως η επιμήκυνση να είναι «επιβράβευση» της πολιτικής της. Και αυτό παρά την εφαρμοζόμενη σκληρή - μονόπλευρη πολιτικής λιτότητας. Στην πραγματικότητα, βέβαια, έκανε λάθος διαπραγμάτευση την Άνοιξη του 2010. Εκτίμησε λάθος τις αντοχές της χώρας. 

Έπεσε έξω στα πλάνα της. Αναγκάζεται, λοιπόν, εκ των πραγμάτων να ζητήσει περισσότερα χρόνια για να ανταποκριθεί στους στόχους που της έχουν τεθεί με πολύ πιο δυσμενείς όρους από ότι αν είχε εξαρχής προσανατολιστεί ορθά. Και της το δίνουν αυτό σήμερα με μεγάλο κόστος για τη χώρα. Δηλαδή, κατά την κυβέρνηση επιτυχία είναι να πληρώνεις κανείς ακριβά αυτό που θα μπορούσε να το είχε πάρει εξαρχής και χωρίς επιπλέον κόστος.
Υπουργοί της κυβέρνησης έκαναν το καλοκαίρι μια δεύτερη διαπραγμάτευση για το μνημόνιο. 

Εκεί ουσιαστικά αποδέχτηκαν την κατάργηση θεμελιακών δικαιωμάτων των εργαζομένων, ιδιαίτερα ως προς τις εργασιακές σχέσεις. Την δέχτηκαν σε μια διαπραγμάτευση που εκτός της τρόικας και της ίδιας ήταν παρόντες εκπρόσωποι της διαπλοκής και των τραπεζών που έχουν άμεσο συμφέρον για την κατάργηση αυτών των δικαιωμάτων. Έτσι φτιάχτηκε το αντεργατικό «μνημόνιο νρ.2». Τώρα οι ίδιοι, ενόψει νομοθετικών αναγκών, εμφανίζονται ως να λαμβάνουν πρωτοβουλίες αποτροπής των αρνητικών συνεπειών, ως να μην ήταν εκείνοι που είχαν συμφωνήσει αυτούς τους επαχθείς όρους τον Αύγουστο, αλλά κάποιος άλλος.

Στην ουσία τι κάνουν πολλοί της κυβέρνησης, όπου ασφαλώς και υπάρχουν φωτεινές εξαιρέσεις; Παριστάνουν τον Δον Κιχώτη που παλεύει ενάντια στους ανέμους του μνημονίου και των αναπροσαρμογών του, που οι ίδιοι είχαν συμφωνήσει μόλις πριν λίγους μήνες. Η πολιτική υποκρισία στο απόγειο της; Πιθανά. Πιθανά, όμως, η πολιτική τους να αποτελεί ένα ιστορικό υπόδειγμα επιπολαιότητας και ευκολίας με την οποία παραδόθηκε στην τρόικα και στη βουλιμία των τραπεζιτών. Υπάρχει κάτι χειρότερο; Ναι...ότι είναι εξίσου πιθανό να ισχύουν και τα δύο.

Γράφει ο Νίκος Κοτζιάς - Είναι καθηγητής διεθνών σπουδών στο πανεπιστήμιο Πειραιά

kafeneio